Rząd planuje kompleksowe wzmocnienie systemu ochrony ludności i obrony cywilnej. Jak wynika z projektu Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej, który przygotowało MSWiA, w latach 2025–2026 priorytetem będą remonty schronów — przede wszystkim na wschodzie kraju — oraz budowa lądowisk przy szpitalach dla wojskowych i ratowniczych śmigłowców. Samorządy będą zobowiązane do zakupu autobusów przystosowanych do transportu rannych.
Program zakłada działania w sześciu głównych obszarach, w tym inwentaryzację i modernizację infrastruktury ochronnej, rozwój systemów reagowania kryzysowego oraz zapewnienie ciągłości funkcjonowania państwa w sytuacjach zagrożenia i wojny. Kluczowym elementem ma być poprawa koordynacji między wszystkimi szczeblami administracji.
Nowe schrony i przegląd istniejących obiektów
W najbliższych dwóch latach rząd planuje kompleksowy przegląd obiektów, które mogą pełnić funkcję schronów. Na tej podstawie powstaną ekspertyzy i dokumentacja techniczna, które będą warunkiem przyznania dofinansowania na modernizację i remonty. W pierwszej kolejności prace obejmą tereny objęte Narodowym Programem Odstraszania i Obrony „Tarcza Wschód” oraz inne obszary wskazane przez wojewodów jako szczególnie narażone. Odnowione zostaną m.in. schrony znajdujące się pod szkołami z tzw. programu tysiąclatek.
Nowoczesna infrastruktura przy szpitalach
Szpitale zostaną wyposażone w lądowiska, które umożliwią przyjmowanie wojskowych statków powietrznych, śmigłowców policji, Straży Granicznej i Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Zostanie wdrożone specjalistyczne oprogramowanie do zarządzania przepływem rannych i chorych. Placówki medyczne będą musiały być przygotowane na zwiększoną liczbę pacjentów oraz pojazdów, w tym autobusów ewakuacyjnych.
Samorządy z nowymi obowiązkami
Jednym z wymogów stawianych samorządom będzie dostosowanie taboru komunikacji miejskiej do potrzeb masowej ewakuacji — pojazdy mają być fabrycznie przygotowane do transportu rannych w pozycji leżącej. Środki na te zadania będą pochodzić z budżetu państwa, budżetów samorządów oraz rezerwy celowej. Rząd planuje, że dotacje państwowe mogą pokryć nawet 100% kosztów realizacji niektórych inwestycji.
Systemy łączności i rezerwy kryzysowe
Nowością będzie utworzenie Systemu Bezpiecznej Łączności Państwowej (SBŁP), zapewniającego szybki przepływ informacji pomiędzy służbami ratowniczymi, organami zarządzania kryzysowego i służbami porządkowymi. Program przewiduje także uzupełnienie magazynów rezerw na minimum trzy dni oraz zakup sprzętu do działania w warunkach zagrożeń hybrydowych, chemicznych, biologicznych, radiacyjnych i nuklearnych. Przewidziano także zakup urządzeń do dekontaminacji ludzi, zwierząt, budynków i terenu.
Finansowanie i harmonogram
Na realizację programu rząd przeznaczy każdego roku co najmniej 0,3 proc. PKB, z czego połowa trafi na zadania związane z obronnością. Wydatki MSWiA i wojewodów w 2025 roku wyniosą 5,78 mld zł, a w 2026 roku – 5,48 mld zł. Ministerstwo Zdrowia planuje przeznaczyć na ratownictwo medyczne i LPR odpowiednio 5,19 mld zł i 5,59 mld zł. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych otrzyma 601 mln zł w 2025 roku i 662 mln zł w 2026 roku.
Projekt Programu został pozytywnie zaopiniowany przez Rządowy Zespół Ochrony Ludności, a także uzgodniony z MON i Komitetem ds. Polityki Społecznej i Pracy. Oczekuje się, że dokument zostanie przyjęty przez Radę Ministrów jeszcze w maju.
