W Polsce coraz bliżej zmian w zakresie ustalania długości stażu pracy. Już wkrótce okresy prowadzenia działalności gospodarczej oraz wykonywania umowy zlecenia będą wliczane do stażu, co stanowi istotną nowość dla pracowników i pracodawców. Projekt w tej sprawie został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów 22 maja 2025 roku i zakłada, że od 1 stycznia 2026 roku okresy te będą miały wpływ na liczbę lat pracy uwzględnianych przy różnego rodzaju świadczeniach i awansach.
Obecnie obowiązujące przepisy w Polsce uznają, że do stażu pracy wliczają się wyłącznie okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę (tzw. etat). Umowy zlecenia oraz prowadzenie działalności gospodarczej nie są brane pod uwagę przy obliczaniu stażu. W praktyce oznacza to, że osoba wykonywana wyłącznie umowę zlecenie lub prowadząca działalność gospodarczą od wielu lat, ma w oczach prawa krótszy staż pracy niż pracownik zatrudniony „na etacie” przez ten sam czas. To powoduje, że osoby te mogą mieć utrudniony dostęp do niektórych świadczeń, takich jak dłuższy urlop czy nagrody jubileuszowe, które zależą od długości stażu.
Cel zmian i oczekiwane korzyści
Ministerstwo Pracy podkreśla, że obecny system jest niesprawiedliwy i nie odzwierciedla rzeczywistego doświadczenia zawodowego pracowników. Nowe przepisy mają na celu wyrównanie szans i uznanie różnych form aktywności zawodowej, które do tej pory nie wpływały na długość stażu. Wprowadzenie tych zmian ma poprawić dostęp do różnych świadczeń pracowniczych oraz umożliwić osobom prowadzącym działalność gospodarczą czy wykonującym umowy zlecenia lepsze wykazanie swojego doświadczenia zawodowego.
Co będzie wliczane do stażu?
Zgodnie z projektem, do okresu zatrudnienia będą wliczane między innymi:
- okresy prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę fizyczną,
- okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą działalność gospodarczą,
- wykonywanie umowy zlecenia lub świadczenia usług,
- wykonywanie umowy agencyjnej,
- pozostawanie w roli współpracującego z wyżej wymienionymi podmiotami,
- członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
- przebyty za granicą okres innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej,
- okres zawieszenia działalności gospodarczej w celu opieki nad dzieckiem, jeśli opłacano składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Potwierdzenie okresów i obowiązki pracowników
Większość z wymienionych okresów będzie potwierdzana za pomocą zaświadczeń wydawanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Jednakże okresy zatrudnienia niezgłoszone do ZUS czy prace za granicą będą wymagały od pracownika udowodnienia ich na podstawie ogólnych zasad dowodowych. Oznacza to, że to na pracowniku będzie spoczywał obowiązek wykazania długości swojego zatrudnienia.
Horyzont czasowy zmian
Nowe przepisy mają wejść w życie od 1 stycznia 2026 roku. Wprowadzenie odpowiedniego vacatio legis jest konieczne, aby pracodawcy mieli czas na dostosowanie się do nowych regulacji. Obejmie to m.in. aktualizację dokumentacji, przeprowadzenie obliczeń i ewentualne zmiany w przepisach zakładowych. Również konieczne będzie zabezpieczenie środków na pokrycie ewentualnych kosztów związanych z nowym systemem.
Foto: pexels
Czytaj także:
Janusz Żmijewski upamiętniony muralem
