Rząd zaproponował nowelizację ustawy o samorządzie gminnym, wprowadzając zmiany dotyczące sposobu zarządzania gminą w przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji. Zgodnie z nowymi przepisami, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, funkcję tę będzie pełniła osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów. Zmiana ta budzi jednak sprzeciw wśród samorządowców, którzy preferują, aby tę rolę nadal pełnił zastępca wójta.
Nowe przepisy i ich cel
W ramach nowelizacji, rząd chce uchylić obowiązujące od maja br. przepisy, które przewidują, że w przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed zakończeniem kadencji, jego funkcję pełni zastępca wójta, a w przypadku gmin bez zastępcy – osoba wyznaczona przez Premiera. Nowa regulacja ma na celu wprowadzenie jednolitych zasad dla wszystkich szczebli samorządu terytorialnego.
„W przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji jego funkcję, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów” – zapisano w projekcie nowelizacji.
Ujednolicenie przepisów na wszystkich poziomach samorządu
W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano na potrzebę ujednolicenia procedur w samorządach różnego szczebla. W przypadku samorządu powiatowego czy wojewódzkiego, gdy rada nie wybierze nowego organu wykonawczego, zostaje on rozwiązany, a premier wyznacza osobę pełniącą obowiązki do czasu nowych wyborów.
„W celu ujednolicenia norm na wszystkich poziomach samorządu terytorialnego konieczne jest wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą w przypadku wygaśnięcia mandatu organu wykonawczego gminy, jego funkcję będzie pełniła osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Krytyka ze strony samorządowców
Jednakże propozycja rządu spotkała się z ostrą krytyką ze strony samorządowców, w tym Związku Powiatów Polskich (ZPP). W swoich uwagach do projektu, przedstawionych podczas konsultacji z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, ZPP zwrócił uwagę na fundamentalne różnice między organami wykonawczymi na różnych szczeblach samorządu.
„Zwracamy uwagę na błędną logikę zawartą w uzasadnieniu projektu. Ustroje samorządowe na różnych szczeblach znacząco różnią się w zakresie pochodzenia władzy wykonawczej. Wójt, burmistrz czy prezydent miasta to jednoosobowe organy wykonawcze wybierane w wyborach bezpośrednich, podczas gdy na poziomie powiatów i województw mamy do czynienia z organami kolegialnymi, na czele których stoją starostowie i marszałkowie, wybrani spośród radnych” – podkreślił ZPP.
Zmiany powinny być wprowadzane w odrębnej ustawie
Samorządowcy wyrazili również swoje zastrzeżenia co do sposobu wprowadzania nowelizacji. Ich zdaniem, zmiany dotyczące ustroju gminnego powinny być wprowadzane w ramach odrębnej ustawy, a nie jako element nowelizacji innych przepisów, co może prowadzić do przeoczenia istotnych zmian.
„Regulacja zaproponowana przez projektodawcę powinna znaleźć się w odrębnym projekcie ustawy, z właściwym tytułem sugerującym zmiany w ustawie ustrojowej, tj. ustawie o samorządzie gminnym. Nie powinno mieć miejsca doklejanie zmian w przepisach ustrojowych do przepisów dotyczących całkowicie innej materii” – czytamy w uwagach ZPP.
Powody wprowadzenia wcześniejszych przepisów
Przepisy, które obowiązują od 28 maja, były odpowiedzią na sytuację z poprzedniego roku, kiedy to premier Mateusz Morawiecki zwlekał z powołaniem komisarzy w gminach, gdzie włodarze zostali wybrani do parlamentu. Nowelizacja wprowadzona wówczas miała zapewnić ciągłość władzy, umożliwiając zastępcom wójtów, burmistrzów i prezydentów miast przejęcie ich obowiązków do czasu nowych wyborów.
Wprowadzone przepisy miały również na celu rozwiązanie problemu w przypadku, gdy wójt, burmistrz lub prezydent miasta został wybrany do Sejmu, Senatu lub Parlamentu Europejskiego, co skutkowało koniecznością wyboru nowego zarządcy gminy.
fot: Wikicomms
