Wraz z początkiem października w Otwocku i całym powiecie rozpoczął się nowy sezon grzewczy. W wielu domach znów rozpalono piece i kotły, ale nie dla wszystkich to bezpieczny moment. Dla części mieszkańców oznacza on realne ryzyko mandatu – szczególnie jeśli wciąż korzystają ze starych, nieekologicznych źródeł ciepła, tzw. kopciuchów.
Uchwała antysmogowa
Na terenie Mazowsza obowiązuje uchwała antysmogowa, która od kilku lat stopniowo wprowadza coraz ostrzejsze ograniczenia dotyczące sposobu ogrzewania domów. Od 11 listopada 2017 roku nie wolno już montować urządzeń grzewczych, które nie spełniają wymagań tzw. Ekoprojektu. Kilka miesięcy później, 1 lipca 2018 roku, zakazano spalania mułów i flotokoncentratów węglowych, węgla brunatnego, węgla drobnego o uziarnieniu do 3 milimetrów oraz paliw o wysokiej wilgotności – na przykład mokrego drewna.
Najważniejsze zmiany weszły jednak w życie w 2023 roku. Od 1 stycznia tego roku na Mazowszu obowiązuje zakaz użytkowania kotłów i pieców na paliwo stałe, które nie spełniają wymagań co najmniej klasy trzeciej według normy PN-EN 303-5:2012. Oznacza to koniec dla starych kopciuchów, które przez lata zanieczyszczały powietrze w okolicy. Tego samego dnia zaczęły też obowiązywać przepisy zakazujące eksploatacji kominków i pieców kaflowych, jeśli nie spełniają wymagań Ekoprojektu.
Kolejne ograniczenia – koniec z węglem
W kolejnych latach przepisy będą jeszcze bardziej restrykcyjne. Od 1 stycznia 2028 roku na terenie powiatu otwockiego nie będzie można stosować węgla kamiennego ani żadnych paliw stałych produkowanych z jego wykorzystaniem. Zakaz nie obejmie jedynie urządzeń klasy piątej, których eksploatacja rozpoczęła się przed 10 listopada 2017 roku, oraz kotłów spełniających wymagania Ekoprojektu, uruchomionych przed 1 czerwca 2022 roku.
Oznacza to, że nawet nowoczesne piece, które zostały zainstalowane po tej dacie, nie będą mogły być w przyszłości zasilane węglem. W praktyce jest to krok w stronę całkowitego odejścia od paliw kopalnych w domowych systemach ogrzewania.
Kontrole i mandaty
Wraz z rozpoczęciem sezonu grzewczego służby zapowiadają wzmożone kontrole. Urzędnicy, policja i w niektórych gminach Straż Miejska będą sprawdzać, czym mieszkańcy palą w piecach, oraz czy ich urządzenia grzewcze spełniają obowiązujące normy. Za złamanie przepisów grozi mandat w wysokości do 500 złotych, a w przypadku skierowania sprawy do sądu grzywna może sięgnąć nawet 5 tysięcy złotych.
To konkretne sankcje, które mają zniechęcać do korzystania z nielegalnych kotłów i poprawić jakość powietrza w regionie. Warto pamiętać, że kontrole mogą odbywać się zarówno na podstawie zgłoszeń mieszkańców, jak i z inicjatywy służb porządkowych.
Wymiana pieca to inwestycja
Władze Mazowsza i samorządy lokalne podkreślają, że celem przepisów nie jest karanie mieszkańców, lecz dbałość o zdrowie i środowisko. Stare, nieefektywne kotły to jedno z głównych źródeł smogu w sezonie zimowym, a jego skutki odczuwamy wszyscy – szczególnie dzieci, seniorzy i osoby z chorobami układu oddechowego.
Dlatego wciąż można skorzystać z programów wsparcia. Najpopularniejszy z nich, „Czyste Powietrze”, pozwala na uzyskanie dotacji na wymianę źródła ciepła, ocieplenie budynku lub montaż odnawialnych instalacji grzewczych. Dodatkowo miasto Otwock oraz starostwo powiatowe regularnie uruchamiają lokalne nabory na dofinansowanie wymiany pieców, które często można łączyć z programem ogólnopolskim.
Sezon grzewczy 2025/2026 dopiero się rozpoczął, ale to najlepszy moment, by sprawdzić, czy nasze urządzenia grzewcze nadal spełniają obowiązujące normy. Wymiana kopciucha to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów, lecz także inwestycja w czystsze powietrze, wyższy komfort życia i niższe rachunki za opał.
Warto działać zanim zapuka strażnik z upoważnieniem do kontroli. Bo gdy w grę wchodzi mandat, stres i kosztowna wymiana pod presją czasu, zdecydowanie lepiej być o krok do przodu.
