W przypadku wygaśnięcia mandatu wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, obowiązki organu wykonawczego gminy powinien przejmować sekretarz – taką propozycję zmian w ustawie o samorządzie gminnym przedstawiła Krajowa Rada Forów Sekretarzy JST. To alternatywa wobec rządowego pomysłu powoływania komisarzy, który zdaniem samorządowców może prowadzić do upolitycznienia lokalnych władz.
Krajowa Rada Forów Sekretarzy jednostek samorządu terytorialnego (JST) w oficjalnym stanowisku zaproponowała nowy mechanizm zapewnienia ciągłości władzy w gminach. Zamiast powoływania komisarzy przez premiera – jak przewiduje rządowy projekt nowelizacji ustawy – obowiązki wójta miałby przejmować sekretarz gminy. Komisarz pojawiałby się tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy dana jednostka nie zatrudnia sekretarza.
Propozycja sekretarzy stanowi odpowiedź na planowane zmiany zawarte w rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Radzie Ministrów oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1059). Zapis dotyczący samorządów przywraca de facto rozwiązania obowiązujące przed nowelizacją z maja ubiegłego roku. Pomimo sprzeciwu strony samorządowej, projekt trafił już pod obrady Sejmu.
Według sekretarzy, powierzanie obowiązków osobie zatrudnionej na podstawie kwalifikacji, a nie powiązań politycznych, zwiększy przejrzystość i stabilność działania urzędów. „Sekretarze są apolitycznymi urzędnikami, dobrze znającymi strukturę i procedury urzędów. To gwarantuje płynne przejęcie obowiązków oraz sprawne zarządzanie w czasie przejściowym” – zaznaczono w stanowisku Rady.
Co więcej, sekretarze postulują, aby w przypadku wygaśnięcia mandatu wójta automatycznie wygasały również mandaty jego zastępców. Takie rozwiązanie ma, ich zdaniem, ułatwić bezstronne i profesjonalne przejęcie zarządzania gminą.
Ważnym argumentem jest również aspekt finansowy – proponowane zmiany nie generują dodatkowych kosztów dla samorządów, a wręcz mogą ograniczyć wydatki związane z obsługą komisarzy. Jak podkreślono w stanowisku, propozycja ma zapewnić „ciągłość funkcjonowania samorządu i zaspokajania potrzeb mieszkańców”.
Czy rząd weźmie pod uwagę propozycję środowiska sekretarzy i samorządowców? Ostateczny kształt przepisów zależy teraz od decyzji parlamentu.
