Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który ma odciążyć gminy borykające się z lawiną wniosków o tzw. warunki zabudowy. Najważniejsza zmiana to zawieszenie do 31 grudnia 2026 r. kar finansowych za nieterminowe wydawanie decyzji.
Kary wstrzymane na dwa lata
Obecnie przepisy przewidują, że samorządy muszą wydać decyzję o warunkach zabudowy w 21 dni – jeśli chodzi o domy jednorodzinne do 70 mkw. – oraz w 90 dni w przypadku pozostałych inwestycji. Za każdy dzień opóźnienia gmina płaci 500 zł kary.
Samorządy od miesięcy alarmują, że nie są w stanie sprostać tym wymogom, głównie z powodu braków kadrowych i rosnącej liczby wniosków. Zdaniem władz lokalnych groziło to falą procesów i roszczeń o odszkodowania związane z utratą wartości działek.
Nowe zasady pięcioletniej ważności „wuzetek”
Projekt nowelizacji przewiduje także zmianę sposobu liczenia pięcioletniego terminu ważności decyzji. Ma on być uzależniony od momentu złożenia wniosku, a nie – jak dotychczas – od dnia uprawomocnienia się decyzji.
W praktyce oznacza to, że decyzje wydane i prawomocne przed 1 stycznia 2026 r. zachowają bezterminowy charakter. Natomiast wszystkie nowe „wuzetki” będą obowiązywać przez pięć lat od chwili, gdy staną się ostateczne.
Więcej elastyczności w planach miejscowych
Rząd proponuje także złagodzenie wymogu zgodności planów miejscowych z planem ogólnym gminy. Zmiana dotyczy m.in. udziału powierzchni zabudowy – co pozwoli gminom szybciej reagować na zmieniające się potrzeby inwestycyjne bez konieczności przeprowadzania długotrwałej zmiany planu ogólnego.
Przewidziano również wyjątek dotyczący powierzchni biologicznie czynnej – w przypadku obiektów zabytkowych będzie można odejść od standardowych wymogów, jeśli wymaga tego ich ochrona.
Ułatwienia przy ZPI i strategiach rozwoju
Nowelizacja ma również doprecyzować procedury związane ze zintegrowanymi planami inwestycyjnymi (ZPI). Rozszerzony zostanie katalog inwestycji uzupełniających, a wójt, burmistrz lub prezydent miasta otrzyma więcej czasu – 14 zamiast 3 dni – na weryfikację wniosku dotyczącego ZPI.
Zmieni się także podejście do planów miejscowych – nie będzie już obowiązku ich dostosowywania do nieaktualnych strategii rozwoju sprzed reformy systemu planowania. Gminy będą zobowiązane do uwzględniania wyłącznie nowych dokumentów strategicznych przygotowanych po 24 września 2023 r.
Harmonogram prac
Projekt nowelizacji przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii trafił już do wykazu prac legislacyjnych rządu. Rada Ministrów ma zająć się nim w IV kwartale 2025 r.
