Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych (KR RIO) przeprowadziła koordynowaną kontrolę wynagrodzeń urzędników samorządowych, obejmującą 91 jednostek, w tym gminy wiejskie, miejsko-wiejskie i miejskie. Kontrole wykazały, że naliczanie i wypłaty wynagrodzeń pracownikom samorządowym w większości były realizowane prawidłowo. Jednakże, stwierdzono również liczne nieprawidłowości, głównie wynikające z błędnej interpretacji przepisów prawa bądź ich nieprzestrzegania.
Główne Problemy
Najczęstsze nieprawidłowości dotyczyły naliczania dodatków, nagród jubileuszowych oraz tzw. „trzynastek”. Głównym problemem okazało się naliczanie dodatku specjalnego. Izby obrachunkowe wskazały, że dodatek specjalny jest obligatoryjny jedynie dla wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, a jego wysokość wynosi 30% łącznie wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego. Dla pozostałych pracowników dodatek ten może być przyznany z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań.
Przykłady nieprawidłowości w naliczaniu dodatku specjalnego obejmowały m.in. uwzględnianie go w podstawie nagrody jubileuszowej lub ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w sposób niezgodny z przepisami. Często błędnie obliczano okresy zatrudnienia uprawniające do nagrody jubileuszowej, co prowadziło do jej niewłaściwego naliczenia i wypłacenia.
Nagrody Jubileuszowe
W 2022 roku wypłacono 652 nagrody jubileuszowe na łączną kwotę 6 792 865 zł. Spośród nich, w 52 przypadkach stwierdzono nieprawidłowości. Polegały one głównie na nieprawidłowym obliczeniu okresów zatrudnienia, uwzględnieniu niewłaściwego wynagrodzenia oraz nieterminowym wypłaceniu nagrody. Jedną z nieprawidłowości było wypłacenie nagrody jubileuszowej mimo nienabycia do niej prawa, co było spowodowane wliczeniem do stażu pracy niezakończonego okresu zatrudnienia.
Inne Problemy
Kontrola wykazała również inne nieprawidłowości, takie jak:
- Przyznawanie nagród za podstawowe obowiązki pracownika, co jest niezgodne z ustawą o pracownikach samorządowych.
- Wypłacanie dodatku specjalnego za realizację podstawowych zadań pracownika.
- Niezasadne zmniejszanie dodatku za wieloletnią pracę z powodu choroby.
- Ustalanie wynagrodzenia zasadniczego i dodatków w wysokościach przekraczających maksymalne kwoty przewidziane regulaminem.
Wnioski i Zalecenia
Z ustaleń KR RIO wynika, że konieczne jest doprecyzowanie przepisów dotyczących m.in. minimalnego poziomu dodatku funkcyjnego, sposobu i warunków przyznawania dodatku specjalnego oraz innych dodatków dla pracowników zatrudnionych na podstawie powołania. Doprecyzowania wymagają również przepisy dotyczące okresowości przyznawania dodatku specjalnego oraz jego uwzględniania w podstawie obliczenia nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalnej, rentowej, ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowego wynagrodzenia rocznego.
Kontrole przeprowadzone przez regionalne izby obrachunkowe wykazały, że wynagrodzenia urzędników samorządowych generalnie naliczane są prawidłowo, jednak występują liczne nieprawidłowości wynikające z błędnej interpretacji przepisów. Głównym problemem jest naliczanie dodatku specjalnego oraz nagród jubileuszowych. W celu poprawy sytuacji, konieczne jest doprecyzowanie przepisów dotyczących tych świadczeń, co pozwoli na ich jednolite i niebudzące wątpliwości stosowanie.
