Z roku na rok rośnie świadomość ekologiczna Polaków, a systemy selektywnej zbiórki odpadów rozwijają się w coraz większym tempie. Mimo to dane Głównego Urzędu Statystycznego za 2023 rok pokazują, że przed nami jeszcze długa droga. Aż 59% odpadów komunalnych wciąż trafia do pojemników na odpady zmieszane, co znacznie utrudnia ich przetwarzanie i recykling.
Jak dużo odpadów wytwarzamy?
W 2023 roku w Polsce wytworzono 122,8 mln ton odpadów, z czego 11% stanowiły odpady komunalne – to dokładnie 13,4 mln ton. Na jednego mieszkańca przypadało średnio 357 kg odpadów, co oznacza minimalny wzrost w porównaniu z 2022 rokiem (355 kg).
Rozkład wytwarzania odpadów różni się jednak znacząco między regionami. W województwie dolnośląskim wskaźnik wyniósł aż 415 kg na osobę, podczas gdy na Podkarpaciu było to jedynie 244 kg. Różnice te wynikają zarówno z liczby ludności, jak i wzorców konsumpcji – w województwach zachodnich wytwarza się więcej odpadów niż we wschodnich.
Gospodarka odpadami komunalnymi – gdzie jesteśmy?
Pomimo stale rosnącej ilości selektywnie zebranych odpadów, głównym strumieniem pozostają odpady zmieszane, które w 2023 roku stanowiły aż 59% całości. Ich ilość osiągnęła 8 mln ton, co oznacza, że większość śmieci wymaga unieszkodliwiania poprzez składowanie lub inne mniej pożądane procesy.
Jednak są też powody do optymizmu. W ciągu ostatnich kilkunastu lat udział selektywnej zbiórki znacznie wzrósł – z 8,6% w 2010 roku do 41% w 2023 roku. W niektórych gminach wskaźnik ten osiągnął imponujące 90%, choć wciąż zdarzają się miejsca, gdzie wynosi on poniżej 10%.
Może Cię zainteresować:
Opłata za odpady: wszystko co powinniśmy wiedzieć
Struktura selektywnie zebranych odpadów
W 2023 roku w Polsce zebrano selektywnie 5,5 mln ton odpadów komunalnych (145 kg na mieszkańca). Dominującą frakcję stanowiły odpady biodegradowalne – 37% selektywnie zebranych śmieci. Inne ważne kategorie to:
- szkło (20 kg na mieszkańca),
- papier i tektura (15 kg),
- tworzywa sztuczne (15 kg).
Choć selektywna zbiórka rośnie, wciąż nie osiąga poziomów wymaganych przez Unię Europejską.
Co dalej z odpadami?
W Polsce w 2023 roku 46% odpadów komunalnych poddano procesom odzysku. Do recyklingu trafiło 16% odpadów, 20% przekształcono termicznie z odzyskiem energii, a 12% skierowano do kompostowania lub fermentacji. Niestety, aż 30% odpadów nadal składowano, co jest jednym z najmniej pożądanych sposobów ich unieszkodliwiania.
Czas na zmiany
Aby sprostać wymaganiom unijnym i ograniczyć ilość odpadów trafiających na składowiska, kluczowe jest dalsze rozwijanie systemów selektywnej zbiórki i edukacja społeczeństwa. Przykłady gmin osiągających wysokie wskaźniki segregacji pokazują, że sukces zależy nie tylko od infrastruktury, ale też od zaangażowania mieszkańców i władz lokalnych.
fot: Pexels.com, grafika: GUS
