Dzień Edukacji Narodowej, obchodzony 14 października, to wyjątkowe święto poświęcone nauczycielom, wychowawcom i pedagogom, które przypomina o znaczeniu edukacji w życiu społeczeństwa. Jego historia sięga roku 1773, kiedy to powołano Komisję Edukacji Narodowej (KEN) – pierwsze w Europie i na świecie ministerstwo oświaty, ustanowione w celu reformy polskiego systemu szkolnictwa. To właśnie w rocznicę powołania KEN świętujemy dziś Dzień Edukacji Narodowej, oddając hołd ludziom odpowiedzialnym za kształcenie i wychowanie kolejnych pokoleń.
Powstanie Komisji Edukacji Narodowej było jednym z najważniejszych osiągnięć Rzeczypospolitej Obojga Narodów, obok uchwalenia Konstytucji Trzeciego Maja. Powołana przez Sejm Rozbiorowy na wniosek Hugona Kołłątaja, KEN miała na celu zreformowanie szkolnictwa w Polsce w duchu oświecenia. W tamtych czasach, zadaniem Komisji było stworzenie nowoczesnego systemu edukacji, który nie tylko służył młodzieży szlacheckiej, ale obejmował również zdolnych przedstawicieli innych stanów społecznych, w tym kobiet. Było to pionierskie podejście, które wyprzedziło inne kraje o dekady.
Programy nauczania wprowadzone przez Komisję obejmowały elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii Polski, języka polskiego oraz wychowania obywatelskiego. Reforma objęła również organizację oświaty na wszystkich poziomach – od szkół elementarnych, przez gimnazja, aż po uczelnie wyższe. Uniwersytety w Krakowie i Wilnie zyskały nowy, nowoczesny kształt, a Komisja planowała także utworzenie Królewskiego Uniwersytetu w Warszawie. Choć działalność KEN została przerwana przez rozbiory Polski, wiele z jej osiągnięć przetrwało i miało wpływ na dalszy rozwój edukacji w naszym kraju.
Współczesne znaczenie Dnia Edukacji Narodowej
Współczesny Dzień Edukacji Narodowej został ustanowiony w 1982 roku, zastępując obchodzony wcześniej Dzień Nauczyciela. Jest to święto wszystkich pracowników oświaty, które jest wolne od zajęć lekcyjnych. To okazja do uhonorowania nauczycieli i innych pracowników edukacji, którzy wyróżniają się swoimi osiągnięciami dydaktycznymi i wychowawczymi. W tych dniach wręczane są liczne odznaczenia, takie jak krzyże zasługi, medale Komisji Edukacji Narodowej – najwyższe odznaczenie przyznawane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej – oraz medale za długoletnią służbę. Przy tej okazji nadawane są również tytuły profesora oświaty.
Globalny kontekst święta nauczycieli
Choć w Polsce Dzień Edukacji Narodowej obchodzimy 14 października, w różnych krajach nauczyciele mają swoje święta w innych terminach. Na przykład na Tajwanie święto nauczycieli przypada 28 września, w rocznicę urodzin Konfucjusza, a w Czechach i na Słowacji – 28 marca, w dzień urodzin Jana Amosa Komeńskiego, jednego z prekursorów nowoczesnej pedagogiki. Ponadto, 5 października obchodzony jest Światowy Dzień Nauczyciela, proklamowany przez UNESCO w 1994 roku, upamiętniający podpisanie “Rekomendacji w sprawie statusu nauczycieli” w 1966 roku. W Polsce Światowy Dzień Nauczyciela jest głównie obchodzony przez nauczycieli akademickich.
Dziedzictwo Komisji Edukacji Narodowej
Działalność Komisji Edukacji Narodowej miała dalekosiężne skutki, które do dziś są widoczne w polskim systemie edukacji. To KEN ustanowiła pierwsze szkoły kształcące pedagogów oraz stworzyła Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajmowało się przygotowywaniem nowoczesnych podręczników. Komisja miała też ogromny wpływ na status nauczycieli, regulując ich prawa i obowiązki. Dzięki reformom Komisji, polska edukacja stała się nowocześniejsza i bardziej dostępna, co miało istotne znaczenie dla rozwoju społeczeństwa.
Dzień Edukacji Narodowej to nie tylko święto nauczycieli, ale również moment refleksji nad długą tradycją polskiego szkolnictwa, której fundamenty kładła Komisja Edukacji Narodowej. Dzięki jej działalności, polska edukacja zyskała unikalny, nowoczesny charakter, który wpłynął na kształtowanie kolejnych pokoleń obywateli.
Wszystkim nauczycielom, pedagogom i pracownikom oświaty w naszym powiecie składamy najlepsze życzenia!
Źródło: portalsamorzadowy
Foto: Redakcja
