Dostęp do środków higieny menstruacyjnej oraz edukacja na temat menstruacji od lat stanowią istotny problem w polskich szkołach, zwłaszcza wśród dziewcząt, które doświadczają tego naturalnego zjawiska po raz pierwszy. Wiele uczennic czuje się zawstydzonych i wykluczonych z powodu braku dostępu do podstawowych środków higienicznych.
Nauczyciele, pedagodzy oraz same uczennice od dawna oczekiwali na wprowadzenie kompleksowego programu, który zapewniłby dostęp do środków menstruacyjnych w każdej damskiej toalecie szkolnej oraz przeprowadzałby odpowiednie zajęcia edukacyjne i profilaktyczne.
Minister edukacji, Barbara Nowacka, odpowiedziała na te potrzeby, ustanawiając program dotyczący środków higieny menstruacyjnej w szkołach, który ma zostać wprowadzony w roku szkolnym 2024/2025. Program, zatytułowany „Doposażenie szkół w środki higieny menstruacyjnej”, ma na celu nie tylko poprawę opieki zdrowotnej w szkołach w kontekście zdrowia menstruacyjnego, ale także zidentyfikowanie i ograniczenie skali ubóstwa menstruacyjnego wśród uczennic.
W ramach programu organizacje pozarządowe mogą ubiegać się o dotacje na zakup środków higieny menstruacyjnej oraz organizację zajęć i spotkań profilaktycznych, mających na celu przeciwdziałanie wykluczeniu menstruacyjnemu. Dotacje te są dostępne dla organizacji, których celem statutowym jest działalność wychowawcza oraz wzbogacanie form działalności dydaktycznej i opiekuńczej w szkołach.
Budżet programu na rok szkolny 2024/2025 wynosi łącznie 4 400 000 zł, z czego 1 900 000 zł zostanie przeznaczone na rok 2024, a 2 500 000 zł na rok 2025. Dzięki tym środkom higiena menstruacyjna ma być dostępna w co najmniej 500 placówkach edukacyjnych, zarówno publicznych, jak i niepublicznych. Program obejmie szeroką gamę instytucji edukacyjnych, w tym szkoły podstawowe, ponadpodstawowe, ośrodki wychowawcze i socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz szkoły artystyczne.
Wśród szczegółowych celów programu ministerstwo wymienia zwiększenie dostępu do środków higieny menstruacyjnej w szkołach oraz motywowanie dyrektorów i organów prowadzących do regularnego uzupełniania tych środków. Ważnym elementem programu jest także edukacja uczennic i uczniów na temat higieny osobistej związanej z wiekiem rozwojowym, a także promowanie odpowiedzialnych postaw, które przeciwdziałają stygmatyzacji i dyskryminacji osób menstruujących.
Program ma również na celu zapobieganie negatywnym reakcjom na menstruację, które mogą wpływać na zdrowie psychiczne uczennic, takie jak nieobecności na zajęciach, lęk przed zabrudzeniem czy ukrywanie bólu. Działania te mają na celu zwiększenie świadomości w zakresie praw człowieka oraz promowanie równości płciowej w kontekście zdrowia i edukacji.
Ministerstwo planuje również przygotowanie raportu z pilotażu programu, zawierającego rekomendacje dotyczące jego pełnego wdrożenia w systemie oświaty.
Wnioski o dofinansowanie w ramach programu można składać do 13 września 2024 roku za pośrednictwem specjalnego systemu teleinformatycznego. Pełny opis programu oraz szczegółowe wytyczne są dostępne do pobrania na stronie internetowej ministerstwa.
Program MEN do pobrania tutaj:
